کشف اتفاقى یک دانشمند انگلیسى که در ابتدا با رویکرد منفى دانشمندان مواجه شد، اینک جامعه علمى و نیز سیاستگذاران را متوجه خطر بزرگى کرده که ادامه حیات جانداران را بر روى سیاره زمین در معرض تهدید جدى قرار داده است .
یک پژوهشگر انگلیسى به نام ""گرى استنهیل"" Gerry Stanhill درسال 2007 به دنبال بررسیهایى که بر روى آمار مربوط به میزان تابش خورشید در سرزمینهاى اشغالى فلسطین از دهه ???? تا ???? انجام داد به این نتیجه حیرت انگیز رسید که در این مدت به میزان ?? درصد از میزان پرتو خورشید به زمین کاسته شده است .
این محقق مطالعه خود را به مناطق دیگر نیز گسترش داد و با استفاده از آمار مشابه در کشورهاى دیگر دریافت که در همین مدت از میزان تشعشع دریافتى از خورشید در ایالات متحده به میزان ?? درصد، در بخشهایى از شوروى سابق به میزان ?? درصد و در بخشهایى از جزایر انگلیس به میزان ?? درصد کاسته شده است .
زمانى که این محقق نتیجه مطالعات خود را در سال???? منتشر ساخت ، دیگر دانشمندان به دیده تردید به تحقیقات او نگریستند و آن را جدى تلقى نکردند.
تنها در همین ایام اخیر بود که پس از آنکه گروهى از پژوهشگران استرالیایى با شیوه کاملا متفاوت ، عینا به همان نتایج دست یافته اند، جامعه علمى به اهمیت یافته هاى محقق انگلیسى پى برد.
تحقیقات اخیر نشان مى دهد که در سطح جهان بطور متوسط در هر دهه بین ???? تا???? به میزان ? درصد از شدت پرتویى که به وسیله زمین از خورشید دریافت مى شده کاسته شده است .
این اثر که دانشمندان آن را ""کم سو شدن خورشید"" نام گذارده اند ناشى از افزایش مواد آلوده ساز در جو زمین است . مصرف سوختهاى فسیلى و گاز و نفت و چوب و زغال، خواه در اتومبیل یا چراغهاى خوراک پزى یا نیروگاهها سبب مى شود علاوه بر گاز دى اکسید کربن که در ایجاد اثر گلخانه اى و بالا رفتن دماى زمین سهم اساسى دارد، ذرات آلوده ساز دیگرى نظیر دوده ، خاکستر، گوگرد و ... تولید شود.
این ذرات برخلاف گاز دى اکسید کربن قابل مشاهده هستند و مى توانند نور خورشید را به بالاى جو و فضاى بیرون از زمین منعکس کنند و مانع از رسیدن آن به سطح زمین و اقیانوسها شوند.
از سوى دیگر این ذرات به شیوه دیگرى نیز بر شرایط جوى تاثیر مى گذارند.آن دسته از قطرات آب درون ابرها که این ذرات را بخود جذب مى کنند نور خورشید را با بازده بالاترى به فضاى خارج زمین باز مى تابانند. به این ترتیب ترکیب این دو عامل سبب مى شود که مقدار کمترى نور از خورشید به زمین برسد.
هر اندازه بر آلودگى هواى زمین و درصد این مواد آلوده ساز در فضاى مناطق مختلف افزوده شود، بخش بیشترى از نور خورشید به فضاى بیرون از زمین بازتابیده خواهد شد و به زمین نمى رسد. کشف اخیر نکات تازه و جالب و در عین حال بسیار نگران کننده اى را براى دانشمندان روشن ساخته است.
کم شدن پرتویى که از خورشید به زمین مى رسد موجب مى شود از میزان تبخیر آب اقیانوسها کاسته شود و در نتیجه مقدار آبى که به وسیله بارش باران و نزولات آسمانى مناطق مختلف کره زمین را سیراب مى کند کاهش مى یابد.
دانشمندان اکنون به این نتیجه رسیده اند که خشکسالى هاى گسترده در بخش جنوبى آفریقا در دو دهه ???? و???? که موجب مرگ هزاران انسان شد ناشى از همین پدیده ""کم سو شدن خورشید"" بوده است.
نگرانى محققان آن است که این قبیل الگوهاى خشکسالى بزودى در آسیا که نیمى از جمعیت جهان را در خود جاى داده نیز ظاهر شود و به این ترتیب جان میلیونها انسان در معرض خطر قرار گیرد.
اما مهمترین نکته که از رهگذر تحقیق اخیر براى پژوهشگران روشن شده میزان حساسیت بیش از حد آب و هواى کره زمین به تغییراتى است که به وسیله فعالیتهاى آدمى در سطح سیاره زمین پدیدار شده است.
متخصصان محیط زیست در بررسى سوابق تغییرات دما و ازدیاد گازهاى گلخانه اى و بخصوص دى اکسید کربن در دوران گذشته زمین ، این نکته را دریافته بودند که در دوران یخبندان و زمانى که میزان گاز دى اکسید کربن موجود در جو زمین به مقدارى افزایش یافته بود که با میزان کنونى آن قابل مقایسه بوده است ، دماى زمین تا ? درجه سانتیگراد گرمتر شد. در حالیکه در شرایط کنونى دماى زمین تنها تا ?/? درجه سانتیگراد بالاتر رفته است. راز این تفاوت شگفت با یافته هاى اخیر روشن شده است.
دو نوع مواد آلوده سازى که به وسیله بشر تولید مى شوند از یک جهت اثر یکدیگر را تا اندازه اى خنثى مى کنند. به این معنى که گاز دى اکسید کربن در جهت ازدیاد دماى زمین کار مى کند در حالیکه مواد آلوده ساز مریى نظیر دوده و خاکستر که جلوى تابش نور خورشید را مى گیرد دماى زمین را کاهش مى دهد. از سوى دیگر بر اساس پیش بینهاى موجود، در دهه هاى آینده و با ادامه روند کنونى مصرف سوختهاى فسیلى بر میزان گاز دى اکسید کربن موجود در جو تا حد بسیار زیادى افزوده خواهد شد.
در همین حال به واسطه اقداماتى که در جهت پاک سازى مواد آلوده کننده صورت گرفته از میزان مواد آلوده ساز مریى تا حد زیادى کاسته خواهد شد. نتیجه این دو اقدام آن خواهد شد که در چند دهه آینده دماى زمین با سرعت افزایش یابد بطوریکه در پایان قرن حاضر یعنى در سال ???? به میزان ده درجه سانتیگراد بر دماى متوسط زمین افزوده مى شود.
در این حال دماى منطقه سردى همچون انگلیس تا حد دماى مناطق گرم و سوزان شمال آفریقا بالا مى رود و در عوض بسیارى از مناطق مسکونى کنونى روى زمین به واسطه ازدیاد بیش از حد دما غیر قابل سکونت خواهند شد.
به اعتقاد دانشمندان اگر جامعه جهانى با سرعت و به نحو هماهنگ و همه جانبه اقداماتى را براى کاستن از میزان تولید گازهاى گلخانه اى اجرا نکند، آینده بسیار نگران کننده اى در انتظار بخش بزرگى از ساکنان سیاره زمین خواهد بود.
موضوع مطلب :
