برای ورود به خانه ای در بالاترین نقطه تهران جایی که دیوارهایش پوشیده از عکس های سماع و تابلوهای خوشنویسی اشعار مولاناست از سر در «یا حضرت مولانا» باید بگذریم تا فردی از بیست و دومین نسل نوادگان مولانا را ببینیم. زن 58ساله ای که حس جوانی از او می بارد آرام و شمرده صحبت می کند و در شروع هر کلامی نفسی عمیق می کشد.
انگار الساعه اشک هایش سرازیر می شود. صدای آواز شجریان در پس زمینه صحبت های ما در کنارهمه اشیای چیده شده در خانه که نشانه ای از سماع و مولانا دارد، احساس معنوی فضا را بیشتر می کند.
«اسین چلپی بایرو» برای شرکت در همایش سه روزه برای اولین بار به تهران سفر کرده و با اینکه شب قبل از گفت و گوی ما در ترافیک پمپ بنزین ها گیر کرده اما می گوید: «هر چه در ایران دیده ام عشق و محبت بوده است.» خانم اسین فارسی صحبت نمی کند.
گفت و گوی ما با کمک کسی که خود را درویش مولانا معرفی می کند ترجمه می شود. با خانم اسین ساعاتی قبل از پرواز برگشت به ترکیه صحبت می کنیم.
? خانم اسین ابتدا از خاندان چلپی بگویید؟
من نسل 22 حضرت مولانا هستم . همانطور که می دانید بعد از حضرت مولانا جلال الدین محمد، پسرشان حضرت سلطان ولد و پسر حضرت سلطان ولد،اولوعارف چلپی طریقت مولویه را بنا کردند.
? منظور از بنای مولویه از نظر این دو بزرگوار این بوده که آنجا به حالت یک مدرسه و یا مرکزی مثل علوم دانشگاهی قدیم باشد تا افکار حضرت مولانا از بین نرود و نسل به نسل این آرا و اندیشه انتقال پیدا کند.
اولین مدرسه در شهر قونیه یا آناتولی تاسیس شد. حضرت سلطان ولد ریاست اولیه این مرکز را بر عهده داشتند و بعد به پسرشان نسل به نسل رسید. بعد از تغییر حکومت درسال 1925در ترکیه، مولوی خانه ها و تکیه ها بسته شدند.در آن زمان ریاست و شیخی مرکز با پدر پدربزرگم حضرت عبد الحلیم چلپی بوده است.
نزدیکترین مولوی خانه در ترکیه مولوی خانه حلب در شهر حلب بود که در این موقع پدر بزرگ من باقر چلپی ریاست و شیخی مولوی خانه را عهده دار بودند.
بعد از اینکه باقر چلپی پدر بزرگم فوت کردند. بزرگان فامیل به پدرم جلال الدین باقر چلپی ریاست و شیخی مولوی خانه حلب را اعطا کردند. بعد از وفات پدرم یگانه برادر من فاروق همدم چلپی بزرگ معنوی ما محسوب می شوند. از زمان بسته شدن مولوی خانه ها در حلب سمت ها دیگر معنوی شد تا رسمی . در ان زمان مقرری به عنوان مقام چلپی برای ایشان در نظر گرفته شد.
آن زمان حکومت ترکیه بر تمام وقف ها دست گذاشته بود و این مولوی خانه ها که بیشتر موقوفه بودند از دست رفت. الان برادرم فاروق بزرگ معنوی مولویه است. حسام الدین چلپی شاگرد مولانا بوده اما خیلی ها این اشتباه را می کنند و فکر می کنند این شخص پسر مولانا بوده است.
اما بعد از حضرت مولانا پسر ایشان به حسام الدین مقام چلپی و شیخیت را می دهند. همان طور بعد از ایشان به تمام فرزندان ذکور و پسر مقام چلپی اعطا شد و بعد از این که قانون شناسنامه و انتخاب نام فامیل صادر شد این افراد به اسم چلپی شناسنامه گرفتند.
? چه تعداد از نوادگان حضرت مولانا در قید حیاتند؟
این خاندان خاندان بزرگی است. خانواده من که پدرم بیست و دومین نسل حضرت مولانا بودند پنج نفرند. چهار خواهر و یک برادر.
? خانواده چلپی اکنون بین مردم ترکیه احترام خاصی دارند؟
خدا را شکر بله. حکایتی می گویم که جواب من است. یک روزی حضرت مولانا و سلطان ولد در قونیه راه می رفتند. همه به حضرت مولانا عرض ادب و تعظیم می کردند.
سلطان ولد از این مساله خوشش آمده بود حضرت مولانا چون به سر درون آگاه بودند این را می فهمند و به سلطان ولد می گویند: خوشت آمده از رفتار مردم. سلطان ولد می گویند بله . چون معمولا احترام به عرفا توسط مردم بعد از وفات شان بیشتر می شود و قدر و قیمتشان به مردم آشکار می شود، وقتی شما زنده هستید و چنین عشق و احترام و ارادتی را می بینید من خیلی خوشحال می شوم.
حضرت مولانا می فرمایند: من این تعظیم و دوست داشتن را هدیه می کنم به تو و به خانواده ات و به نسل تو، از همین رو است که من به مخلوقات تعظیم می کنم و به آنها عشق می ورزم.
بعد از دوره ای که مولوی خانه ها بسته شد الآن خاندان چلپی از طرف دولت حمایت می شوند؟
از نظر من بله. چون پیام حضرت مولانا صلح و دوستی و فرهنگ و اندیشه ناب است. به دلیل اینکه ما میراث داران بدی نیستیم و سعی می کنیم ادامه دهندگان خوبی باشیم خدا را شکر بله از نظر معنوی این احترام و همکاری از طرف دولت وجود دارد.
? در خاندان شما یادگار ویژه ای از مولانا به جا مانده که مختص خانواده تان باشد؟
اجداد ما چلپی ها فکر کردند که مولانا به تمام دنیا تعلق دارد نه به ما بنابراین تمام اشیا باقی مانده از حضرت مولانا توسط بزرگان خاندان چلپی به تربت حضرت مولانا داده شده و در آنجا نگهداری می شود.
? خانم اسین چه قدر خود شما وفرزندانتان با اشعار و آرای مولانا آشناهستند؟
همانطور که در خانواده ای که اکثرا طبیب هستند از طب صحبت می شود در خانواده ما هم از حضرت مولانا و افکار حضرت مولانا صحبت شده و می شود. خدا را شکر ما درک کردیم، ما فهمیدیم و شنیدیم .خدا را صد هزار بار شکر که بچه های ما این را می فهمند.
و من هم تمام سعی ام براین است با اینکه زمانه ها فرق می کند جنبه مادی و معنوی زندگی را با تفکر حضرت مولانا در یک جهت بیاورم و کنار هم قرار دهم آن طور که حضرت مولانا در پیام هایشان داده اند.
? از چه سنی با مولانا آشنا شدید؟
از تولد. در خاندان ما بعد از این که به دنیا می آییم از حضرت مولانا گفته می شود. ما معتقدیم گوهر و جواهری بی همتا را در دستانمان حمل می کنیم که نمی توان هیچ گونه ارزش مادی برای آن متصور شد گوهری کاملا یگانه و بی بدیل و آن جواهری که دست ماست این است که خون حضرت مولانا در رگهای ماست و این گوهر گرانبها را نباید با هیچ گونه نفسانیتی ادغام کرد. ان شا الله همانطور که نسل به نسل به ما رسیده باز هم ادامه یابد .
? مثنوی را به فارسی می خوانید؟
البته مثنوی شریف را ترکی می خوانم.اما وقتی فارسی خوانده می شود چون یک پیوند قلبی و ارتباط معنوی با اشعار برقرار می کنم آن را می فهمم.
البته خالصانه بگویم وقتی مثنوی را به فارسی می شنوم حس آن و درک آن در درونم طور دیگری است و عشق من نوع دیگری به جوش می آید.
? تا به حال سعی کردید فارسی را یاد بگیرید؟
فارسی را کمی می فهمم اما نمی توانم حرف بزنم. البته بعضی از ابیات را به فارسی می خوانم.
? امروز شما در برنامه دانشگاه تهران به نشانه تشکر از آوازی که استاد شجریان از مثنوی خواندند نشانی را اعطا کردید در ترکیه هم خوانندگانی هستند که مثنوی را به آواز بخوانند؟
نه خیر به این سبک نداریم و از این که دیشب استاد شجریان بدون آمادگی قبلی از حضرت پیر خواندند بسیار سپاسگزارم .
? اگر بخواهید به حضرت مولانا نزدیک شوید چه کار می کنید؟
طبیعی است ما مثل شما آواز نداریم. اما من اول از همه به حضور پیر می رسم. کل خانواده ما مرتب در قونیه هستند . در آیین ها و مراسم سماع که شکل دیگر مثنوی خوانی است شرکت می کنیم.
? شما در قونیه زندگی می کنید؟
من استانبول زندگی می کنم اما قونیه زیاد می روم. مادرم می گوید آخرسر من در کوچه و پس کوچه های قونیه می میرم. روحم در قونیه است اما کارهایی در استانبول دارم که باید انجام دهم.
? برای ماندگاری این خاندان دین خودتان را چگونه ادا کردید؟
به نحو دیگری جواب می دهم . همین عشقی را که در تهران دیدم. همین محبتی را که در چشمان میزبانانم دیدم این نوید را می دهد که ان شا الله موفق بود ه ایم . اما آرزو می کنم در این راه بیشتر خدمتگزار باشیم. این عشقی که در این سه روز دیدم به خاطر من نبوده به خاطر خونی است که از حضرت مولانا در خون ما جاری است .
? خانه تان مثل این خانه پر از عکس های سماع و حضرت مولاناست؟
بله طبیعی است که در منزل ما خط ها و تابلوها و سماع ها است.
? خط ها به فارسی است ؟
بله اما برای من ظاهر مهم نیست و شکل مهم نیست. اما آن معنویت و قلب و هسته درونی برای من خیلی مهم تر است.
? شغل شما چیست ؟
من قبلا در جایی که خودم درس خواندم در قسمت اداری اش کار می کردم و الان قائم مقام بنیاد بین المللی حضرت مولانا هستم که با کل دنیا در ارتباطند. این مرکز ریاستش با برادرم است و من معاون ایشان هستم. در دانشگاه قونیه هم سخنگوی مرکز پژوهشی مولانا هستم.
? خاندان شما همه در کار بنیاد و در اشاعه طریقت حضرت مولانا هستند؟
بله به دلیل این که ما از این مرکز هیچ عایدی نداریم. این مرکز برای مردم دنیا خدمت می کند. خانواده ما مثل دیگران کارهای دیگری را انجام می دهند.
? آدم های زیادی هستند در ترکیه که مولانا را بشناسند و در طریقت ایشان باشند؟
بله. البته همانطور که حضرت مولانا گفتند هرکسی به قدر تشنگی اش یار من می شود. من این را فقط در ترکیه و در ایران ندیدم. من این را در سیاتل، در اندونزی، در جزایر هاوایی و در خیلی از جاها که رفتم دیدم. و ان شا الله هر روز این عشق بیشتر شود.
? تاثیر حضرت روی زندگی تان چه بوده است؟
هرچه در حضرت حق است در انسان هم هست و مهمترین آموزه من از مولانا این است که خودم را دوست داشته باشم زیبایی ها را دوست داشته باشم و سعی کنم زیبایی ها را ببینم.
انسان وقتی خودش را دوست داشته باشد با درون خودش آشتی کند زیبایی ها را می ببیند و با همه در آشتی می شود. خواسته حضرت مولانا آرامش، عشق و صلح کل است و فکر می کنم دنیای الان تشنه چنین معرفتی است.
به جرات میتوان گفت هم میهن یکی از بهترین روزنامه هایی بود که در ایران به فعالیت میپرداختند و در اکثر شماره هایش خبر ها و مقالاتی از مولانا وجود داشت . اما افراد راست گرای تندروو وجود این روزنامه در عرصه فرهنگی ایران را خطر بزرگی برای خود میدانستند و از اول به فکر بهانه بودند تا روزنامه ای دیگر از روزنامه های خوب ایران را توقیف کنند. که در نهایت موفق به این کار شدند.
گویا توقیف این روزنامه پایان این کودتای فرهنگی نیست و دولت و و عده ای در قوه قضاییه در صدد ریشه کن کردن اعتماد ملی هم هستند.
به همین علت مجلس اعتراضی هم به دلیل واقعه تاسف بار هجدهم تیر ماه و هم بدلیل آغاز دوباره فعالیت ها ی ضد فرهنگی در روز هجدهم تیر ماه در روبه روی دانشگاه تهران برگزار میگردد. افرادی که مایلند در این مراسم شرکت کنند ساعت هفت صبح در خیابان انقلاب روبه روی دانشگاه تهران حاضر باشند
توجه:قونیه هیچ مسئولیتی در صورت بروز مشکل و درگیری در هجدهم تیر هشتاد و شش نخواهد داشت.
