اوقات شرعی

نگاهی به کاربردهای فناوری وایمکس در جهان و ایران
راه حل نهایی اتصال

WiMAX سرواژه عبارت «Worldwide Interoperability for Microwave Access» است: «همکاری جهانی برای دسترسی امواج مایکرو». وایمکس فناوری در مخابرات است که برای انتقال از یک نقطه به چند نقطه (Point-to-Multipoit) به کار می رود و عموما کاربرد آن در ارائه اینترنت در حال حرکت است. این فناوری از سرعت 3 مگابیت بر ثانیه بدون استفاده از هیچ کابل کشی پشتیبانی می کند.
استاندارد جهانی که این فناوری بر آن مبتنی است، استاندارد IEEE 802.16 است که به آن استاندارد «دسترسی بی سیم پرسرعت» نیز می گویند. نام وایمکس را انجمنی به همین نام در ژوئن سال 2001 مهر زد. این انجمن وایمکس را چنین تعریف می کند:

فناوری ای مبتنی بر استاندارد که دسترسی بی سیم پرسرعت را در مقابل با روش های کابلی و DSL عرضه می کند و به عنوان راه حل نهایی محسوب می شود.

دو واژه دیگر از دل WiMax بیرون آمده اند که در واقع کارکرد وایمکس را به دو نیم می کنند:

وایمکس ثابت و وایمکس متحرک که به استانداردهای 802.16d و 802.16e هم نسبت داده می شوند. البته گفتنی است که دلیل این موضوع این است که استاندارد 802.16d به خاطر این که بحث متحرک بودن را در خود نداشت، به وایمکس ثابت و نسخه بعدی آن به وایمکس متحرک مشهور شد.

کاربردهای وایمکس
اینترنت وایمکس برای ایجاد ارتباطات اینترنتی پس از سونامی در اندونزی به کار گرفته شد. به جز رادیوهای آماتور، تمام بسترهای ارتباطی در اندونزی از بین رفت و ارتباط با ناحیه بیرون از فاجعه غیرممکن شده بود. با کمک وایمکس توانستند جریان اطلاعات را مجددا راه اندازی کنند.

همچنین وایمکس برای برقراری ارتباطات در مناطق طوفان زده کاترینا نیز به کار رفت و با کمک سرویس های VoIP و شبکه های Wi-Fi اطلاعات به سرعت در آن ناحیه به جریان افتاد.

اینترنت وایمکس کاربردهای دیگری نیز دارد و می تواند در زمینه های زیر به کار آید:

× اتصال نقاط داغ (hotspot) Wi-Fi به اینترنت

× راه حل دوم و نهایی برای نقاطی که امکان دسترسی DSL وجود ندارد

 × ارائه خدمات مخابراتی و دیتا

وایمکس ثابت و متحرک
سرویس های وایمکس ثابت که داخل ساختمان نصب می شوند، شیوه متداول استفاده از اینترنت وایمکس است.
اما افت کیفیت امواج رادیویی در این سرویس ها، به عوامل زیادی بستگی دارد. نصب غیرحرفه ای تجهیزات گران بیرون ساختمانی، استفاده از سخت افزارهای بیشتر و دوری و نزدیکی به آنتن اصلی وایمکس تنها بخشی از عوامل وایمکس های ثابت است. در حالی که تجهیزات وایمکس های بیرونی، به ندرت به اندازه یک لپ تاپ می رسد و نصب آنها درست به نصب دیش های ماهواره شباهت دارد.

بدین ترتیب، تمرکز اصلی ارائه وایمکس روی دستگاه های متحرک است. تلفن های همراه، کامپیوترهای جیبی، دستگاه های جانبی کامپیوتری که به لپ تاپ ها متصل می شوند و از هم اکنون برای سرویس های وای فای هم موجود هستند، مخاطبان اصلی سرویس متحرک وایمکس به شمار می روند.

ضمن آنکه از نظر فناوری، وایمکس بسیار بیشتر به وای فای نزدیک است تا فناوری تلفن های همراه 3G. انجمن وایمکس فهرستی از دستگاه هایی که از وایمکس پشتیبانی می کنند را در وب سایت خود قرار داده است. این دستگاه ها می توانند به لپ تاپ ها، دستگاه های اینترنت موبایل (MID) و... نصب شوند.

وایمکس در مقابل با وای فای
برای بسیاری از افراد، تمیز دادن وای فای و وایمکس دشوار است. چرا که هر دو این فناوری ها، فناوری های بی سیم و اتصال اینترنت هستند. این دو فناوری در بخش های زیر با هم متفاوت اند:

× وایمکس از طیف برای اتصال نقطه به نقطه (P2P) به اینترنت استفاده می کند. استاندارد متفاوت 802.16 شیوه های مختلف دسترسی را تعریف کرده است و این شیوه ها چه در مورد دسترسی ثابت و دسترسی متحرک با وای فای متفاوت است.

× وای فای از طیف تائید نشده برای دسترسی به شبکه استفاده می کند و در دستگاه های مصرفی محبوب تر است.
وایمکس و وای فای مکانیزم های کیفیت خدمات (QoS) متفاوتی دارند. وایمکس از مکانیزمی مبتنی بر اتصالات میان ایستگاه مرکز و دستگاه کاربر استفاده می کند. هر اتصال بر مبنای الگوریتم های زمان بندی برقرار می شود. وای فای از مکانیزم QoS شبیه به اترنت استفاده می کند. در این مکانیزم بسته های اطلاعاتی می توانند با اولویت های مختلف ارسال و دریافت شوند. به عنوان مثال بسته های VoIP با اولویت بالاتری نسبت به بسته های مرور صفحه ها ارسال و دریافت می شوند.

× وای فای پروتکل کنترل دسترسی به رسانه CSMA/CA را اجرا می کند که اتصالی connectionless و مبتنی بر مجادله است، حال آن که وایمکس از MAC مبتنی بر اتصال استفاده می کند.

× وای فای از استاندارد 802.11 پیروی می کند اما وایمکس از استاندارد جدیدتر 802.16 پیروی می کند.
هر دو این فناوری ها از توپولوژی های PeertoPeer و ad hoc پشتیبانی می کنند.

وایمکس در ایران
ماجرای وایمکس در ایران جالب تر است. هنوز یک ماه از تاریخ عرضه اینترنت وایمکس در ایران نگذشته است، علاوه بر قیمت فوق العاده بالای اینترنت وایمکس، نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که شرکت های دارای پروانه وایمکس، اجازه ارائه سرویس های متحرک را ندارند و تنها ویژگی اینترنت وایمکس نسبت به دیگر سرویس های اینترنتی را غیرفعال کرده اند (که البته تقصیر این شرکت ها نیست). اینترنت وایمکس تا حدی رقیب اینترنت های نسل 3 مخابراتی به حساب می آید و از آنجا که تکلیف اپراتور سوم مخابرات ما مشخص نشده است، معلوم نیست کی بشود روی اینترنت متحرک وایمکس حساب کرد.